De ontwikkelingen op de automarkt zijn de afgelopen veertig jaar relatief stabiel geweest. Auto’s zijn steeds veiliger, zuiniger en intelligenter geworden, maar het basale principe van autorijden is eigenlijk nog altijd precies hetzelfde. De snelwegen van vroeger liggen er nog steeds en een auto heeft nog steeds een stuur, motor, versnellingsbak en spiegels.
Toch staat er een revolutie van ongekende schaal voor de deur, die voornamelijk samenhangt met twee baanbrekende innovaties: de zelfrijdende auto en de elektrische aandrijving. Daarnaast zijn er ook verschillende nieuwe mobiliteitsconcepten (bv. carsharing) die de manier waarop wij ons in auto’s voortbewegen fundamenteel veranderen.
Hiermee gaan ook verschillende veranderingen gepaard op de arbeidsmarkt. De traditionele medewerker bij de autodealer en de automonteur kunnen flinke veranderingen verwachten in hun werkomgeving. Wat is nou de ‘auto-baan’ van de toekomst en welke opleidingen of specialisatietrajecten bieden de beste mogelijkheden op een leuke (en zekere baan)?
1. De verschillende types banen in de auto-industrie
Er zijn meerdere economische sectoren die direct of indirect samenhangen met de auto-industrie. Om de veranderingen in de arbeidsmarkt die veroorzaakt (zullen) worden door de ongekende innovatiedrang van de afgelopen en komende jaren beter te begrijpen, helpt het om eerst een onderscheid te maken tussen de verschillende typen arbeidsplaatsen.
Fabriekswerk bij de autofabrikant
De meeste autofabrikanten hebben veel fabrieksactiviteiten verplaatst naar het buitenland. Toch zijn er nog steeds maar liefst 302 autofabrieken gevestigd in Europa, waarvan 230 binnen de EU. Van deze fabrieken staan er nog 10 in Nederland. Er werken meerdere miljoenen mensen in deze fabrieken. In Nederland zijn dit er ongeveer 21,000. Dit zijn onder andere nog de traditionele “lopende band” banen en fabrieksopzichters.
Traditionele autobanen: monteur, wegenwacht, autoverkoper
Zodra een auto rijdt en de weg op kan, dient deze ook nog onderhouden te worden. En daarvóór moet iemand deze auto ook nog aan de man brengen. De vraag naar automonteurs is onverminderd hoog, vooral omdat de traditionele ambachtelijke banen steeds minder populair zijn. Ook goed verkooppersoneel is altijd gevraagd en vooral in de auto-industrie zijn charmante vrouwen en mannen veelgevraagd. Ondanks de grotere betrouwbaarheid van auto’s, zoekt de wegenwacht ook altijd nog nieuw personeel.
Indirecte banen: auto-onderdelen, toeleveranciers
Voor elke baan die in de auto-industrie ontstaat bij de fabrikanten, ontstaat er ook een baan bij de vele leveranciers van auto-onderdelen, bekleding en technologiebedrijven. In West-Europa, en vooral Duitsland, is de vraag naar gespecialiseerde en betrouwbare bedrijven die de noodzakelijke technologische expertise hebben om de zeer geavanceerde onderdelen van moderne auto’s te bouwen groot.
(Semi-)overheidsbanen
Stedenbouwkundigen, ambtenaren en politieagenten zijn ook allemaal direct of indirect met de auto-industrie verbonden. Nieuwe ontwikkelingen vereisen zowel wetgeving en de naleving daarvan dient ook gegarandeerd te worden. Verschillende mobiliteitsconcepten van de toekomst hebben daarnaast overheidssteun of bepaalde stimulatie nodig. Om dit allemaal in goede banen te leiden, zijn ook gespecialiseerde arbeidskrachten nodig.
2. Innovatie betekent mogelijkheden
De snelle veranderingen op de automarkt hebben verschillende uitwerkingen, zowel op de verkoop van auto’s, de ontwikkeling, de productie en het onderhoud alsook op het autobeleid van regeringen, gemeentebesturen en andere instellingen.
Innovaties in de verkoop van auto’s
Het traditionele autoverkoopmodel richt zich voornamelijk op de ‘ouderwetse’ autodealer. Een relatief groot bedrijf waar auto’s van een bepaald merk of van een paar merken, zowel nieuw als tweedehands, verkocht worden. De keuze tussen de verschillende merken is hierbij voor consumenten relatief beperkt. In een elektronicawinkel liggen immers ook niet alleen maar iPads of HP-computers.
De verwachting is dat dit relatief klassieke verkoopmodel zal veranderen. Kopers zullen in nog grotere mate eerst inlichtingen inwinnen alvorens ze naar een dealer stappen. Hier liggen mogelijkheden voor online bedrijven en innovatieve autoverkopers. Een schoolvoorbeeld hiervan is Tesla. De auto wordt in principe gekocht op basis van de indrukken die online te vinden zijn. Bij de dealer wordt de Tesla vervolgens alleen nog maar afgehaald.
Slimme ondernemers die de behoeften van klanten goed aanvoelen kunnen hier garen bij spinnen. Startups die de koperservaring naar de ‘21e-eeuw kunnen brengen’ kunnen met intelligente ‘experiences’ veel meerwaarde bieden. Klassieke autodealers kunnen hun koopervaring toespitsen op de moderne koper.
De markt voor occasions is al volledig opengebroken door online marktplaatsen. Het is niet ondenkbaar dat een soortgelijke revolutie zich voltrekken zal voor moderne auto’s.
Innovaties in de ontwikkeling van auto’s
Klassieke auto’s zijn voornamelijk van metaal, moderne auto’s zijn voornamelijk van ‘enen en nullen’. Programmeurs zullen net zo belangrijk worden als klassieke ingenieurs en auto-ontwerpers. Veel moderne automerken zetten flink in op datatoepassingen. Hier is dus ook vraag naar data-analisten.
Al de moderne technologie die in auto’s zit, dient ook te kunnen communiceren met zijn omgeving. Programmeurs kunnen bijvoorbeeld voor de overheid toepassingen ontwikkelen die zelfrijdende auto’s ondersteunen bij het bepalen van de ideale snelheid op de snelweg, die automatisch een oplaadpaal reserveren bij de volgende parkeerplaats zodra een auto aangeeft bijna leeg te zijn of die straatverlichting dimmen aan de hand van de drukte op de weg.
Innovaties in de productie en onderhoud
Er zullen zeker banen verdwijnen in de productie van auto’s vanwege de vergaande automatisering. Het lakken en afmonteren van auto’s is al vrijwel volledig geautomatiseerd. Toch zijn auto’s tegenwoordig een stuk gecompliceerder en is er dus ook meer montage nodig. Over de ontwikkeling van de werkgelegenheid in de productie van auto’s gedurende de komende jaren zijn de meningen verdeeld.
Voor leveranciers van auto-onderdelen bieden de verschillende ontwikkelingen echter nieuwe mogelijkheden. Zo gaan hooggespecialiseerde bedrijven in de elektrotechniek, de ontwikkeling van accu’s en in de sensortechniek een gouden tijd tegemoet. Ook chipfabrikanten slaan hun slag. Hier geldt voornamelijk dat de focus wegschuift van moderne (diesel-)verbrandingstechnologie naar elektrotechnologie.
De andere kant van de medaille: regelgeving en handhaving
Voor academici, beleidsmakers en trendsetters op het gebied van mobiliteit breken interessante tijden aan. Nieuwe mobiliteitsconcepten en stedenbouwkundige concepten zijn noodzakelijk om de mogelijkheden van het zich moderniserende wagenpark optimaal te benutten. Gehele nieuwe banen ontstaan op het gebied van gemeentebeleid en lobbyisme voor elektrisch aangedreven auto’s. Ook voor bedrijven zijn hooggeschoolde en innovatieve medewerkers zeer aantrekkelijk.
Alle nieuwe ontwikkelingen brengen ook veranderingen teweeg op het gebied van ethiek en recht. Advocaten die zich al vroegtijdig specialiseren op het gebied van bv. autonoom rijden en ethici die helpen bij het maken van beslissingen over de verschillende algoritmes die achter het dashboard van auto’s verstopt zitten kunnen zich verheugen op een heel spannende toekomst.
3. Het nieuwe rijden, de nieuwe studenten
Welke studierichting biedt nu de meest veelbelovende perspectieven om optimaal gebruik te maken van de verschillende mogelijkheden die de innovaties in de auto-industrie met zich meebrengt? Er liggen voornamelijk kansen voor verkopers en entrepreneurs, ontwikkelaars en academici.
”Hij was van een oud omaatje” voldoet niet meer – sales
De autoverkoper van de toekomst heeft meer dan alleen een vlotte babbel. Het aanspreken van potentiële kopers zal steeds meer online plaatsvinden. Hier is ook het opbouwen van een community, het slim inspelen op consumentenverlangens via bv. sociale media en het aanbieden van auto’s op nieuwe en innovatieve manieren een grotere rol gaan spelen. Vooral bij auto’s spreken spannende nieuwe ontwikkelingen veel kopers aan. Een opleiding als (aftersales-)manager in de mobiliteit biedt bijvoorbeeld interessant perspectieven, vooral indien gecombineerd met online affiniteit.
Daarnaast liggen er enorme mogelijkheden voor entrepreneurs in de mobiliteitsbranche. Het aantal startups dat zich op het vervoer van mensen en het ontwikkelen van nieuwe concepten voor bv. autodelen richt stijgt enorm. De consument van morgen huurt misschien wel liever dan dat hij of zij koopt, en er zijn nog vele onlineconcepten denkbaar. Een masteropleiding “Entrepreneurship” of een master in “(Urban) Mobility” is hier bij uitstek op toegesneden.
De software moet geschreven worden – programmeerders
Auto’s lijken steeds meer op datafabrieken. Deze gegevens maken wegen veiliger, auto’s slimmer en comfortabeler en bieden interessante mogelijkheden voor verschillende toepassingen. De code voor auto’s moet geschreven worden, nieuwe applicaties geprogrammeerd worden, intelligente matrixborden moeten ontwikkeld en op elkaar afgestemd worden – de automobielindustrie van morgen heeft dus een heel leger aan ontwikkelaars en nodig.
Door een vroege specialisatie te kiezen op het gebied van mobiliteit, bijvoorbeeld al tijdens een opleiding tot programmeur, of door als beleidsmedewerker een vervolgopleiding te volgen als developer is een werknemer praktisch verzekerd van succes op de arbeidsmarkt.
De energietransitie heeft rekenkracht nodig – duurzaamheidsexperts
De regering heeft ambitieuze klimaatplannen gepresenteerd. Om deze te bereiken is de overgang naar elektrische voertuigen bijna onvermijdelijk. Hiervoor is infrastructuur nodig alsook een uitbreiding van het stroomnetwerk. Deze ongelofelijk complexe processen vereisen een zeer weldoordachte strategie. Vandaar dat, met de stijgende relevantie van het onderwerp, ook steeds meer studenten voor een opleiding tot duurzaamheidsexpert kiezen.
De technologie achter de moderne voertuigen is daarnaast dermate gespecialiseerd dat steeds meer technische opleidingen aandacht besteden aan elektrische motoren, zelfrijdende auto’s en soortgelijke onderwerpen. Door te specialiseren in deze gebieden tijdens een opleiding als bv. ingenieur liggen de banen bij Tesla en BMW’s elektrische divisie voor het oprapen later!
